Najnowsze wiadomości

4 października 2023 22:38

Co to jest smog: skład, rodzaje, skutki



MIASTA OD DELHI PO MOSKWĘ ZMAGAJĄ SIĘ Z TRUJĄCYM SMOGIEM. ŚWIATOWA ORGANIZACJA ZDROWIA (WHO) TWIERDZI, ŻE NIEBEZPIECZNY SMOG POWODUJE POWAŻNE SZKODY DLA LUDZI I ŚRODOWISKA. JAKIE SĄ PRZYCZYNY I SKUTKI SMOGU, JAKIE RODZAJE SMOGU WYRÓŻNIAJĄ EKOLODZY I JAK SIĘ PRZED NIM CHRONIĆ, JEŚLI NIE MOŻNA PRZEPROWADZIĆ SIĘ DO INNEGO MIASTA? OPOWIEMY CI O TYM PO KOLEI.
 
Smog jest mieszaniną dymu, mgły i niektórych zanieczyszczeń. Termin "smog" jest połączeniem dwóch angielskich słów "smoke" (dym) i "fog" (mgła). Autorem terminu jest dr Henry Antoine de Vaux. To właśnie on jako pierwszy opisał londyński smog, na który składał się dym i dwutlenek siarki emitowany do powietrza w mieście przez aktywne spalanie węgla na początku XX wieku. Ówczesne badania wykazały, że gęsta mgła cząsteczek sadzy może powodować poważne choroby, a nawet śmierć. Mimo że od tego czasu zmieniły się przepisy dotyczące ochrony środowiska - dla wielu substancji ustalono poziomy emisji i najwyższe dopuszczalne stężenia (MPC) - problem nadal istnieje. Po pierwsze, zrozummy, czym jest smog i jak się tworzy.
 

Przyczyny powstawania smogu

 
Zjawisko to występuje, gdy ciepłe promienie słoneczne wchodzą w interakcję ze szkodliwymi substancjami w dolnych warstwach atmosfery. Na przykład w Rosji smog jest zwykle wynikiem kombinacji czterech czynników: upałów, silnego nasłonecznienia, braku wiatru oraz zatorów komunikacyjnych/pożarów lasów. To właśnie bezwietrzna pogoda przyczynia się do gromadzenia się szkodliwych cząsteczek na danym obszarze. Może być również spowodowana tzw. inwersją temperatury - anomalią klimatyczną, w której ciepłe powietrze nie może się unieść z powodu naporu zimnych mas powietrza. Z tego powodu zanieczyszczenia nie są w stanie opuścić miejsca, w którym się utworzyły. Czytaj więcej w artykule:  jak powstaje smog?
 
rodzaje smogu
 

Typowe przyczyny powstawania smogu w różnych miastach świata

 
  • Duże natężenie ruchu pojazdów. Azot łączy się z tlenem w spalinach, tworząc żrącą chmurę, do której dodawane są również cząsteczki gumy z opon ocierających się o asfalt. Te ostatnie, ze względu na swoje niewielkie rozmiary, łatwo przenikają do płuc i podrażniają błony śluzowe, osłabiając układ odpornościowy i przyczyniając się do chorób układu oddechowego;
  • Spalanie węgla. W zależności od zanieczyszczeń może być emitowany dwutlenek siarki (SO2, który ma negatywny wpływ na płuca i układ krążenia), beryl (który może powodować reakcje alergiczne) i inne niebezpieczne substancje;
  • Opary z farb i lakierów. Mogą być obecne różne lotne związki organiczne (VOC), w tym aceton, ksylen i toluen;
  • Ogień. Kiedy lasy płoną z powodu burzy lub błędu człowieka, uwalniane są ogromne ilości tlenku węgla (CO, carbon monoxide). Jest niezwykle toksyczny, a ludzie i zwierzęta znajdujące się w pobliżu nie mają czasu, aby uchronić się przed jego niszczycielskim działaniem ze względu na brak charakterystycznego koloru i zapachu.
 

Rodzaje smogu

Ze względu na skład i sposób powstawania można wyróżnić cztery rodzaje smogu (dym pochodzący z naturalnych pożarów w wyniku wypalania lasów i torfowisk nie jest specjalną kategorią).
 
Siarkowy
 
Smog londyński jest spowodowany przez wysoki procent tlenków siarki w powietrzu z powodu stosowania węgla i innych paliw do ogrzewania domów, elektrowni. W procesie recyklingu uwalniana jest również sadza i inne niebezpieczne mikrocząsteczki.
 
Do czego prowadzi tego typu smog? Najbardziej notoryczne katastrofalne skutki były odczuwalne w stolicy Wielkiej Brytanii w 1952 roku. Mieszkańcy byli przyzwyczajeni do londyńskiej mgły, ale nadmiar dwutlenku siarki w powietrzu i spaliny zamieniły ją w gęstą i żrącą mgłę. Jej zagęszczenie było tak duże, że samochody nie mogły poruszać się po ulicach, a aktorów nie było widać w teatrach. W tym czasie w Anglii zmarło ponad 12 tys. osób, u kolejnych 100 tys. zdiagnozowano choroby układu oddechowego, skutki "Wielkiego Smogu" dla zwierząt i roślin nie są wiarygodnie znane.
 
Wulkaniczny, lub vog
 
Występuje podczas erupcji wulkanu. Smog ten wytwarza żrące związki chemiczne, które po zmieszaniu ze światłem słonecznym, tlenem i parą wodną są szkodliwe dla ludzi (mogą powodować ból gardła, pieczenie i zaczerwienienie błon śluzowych) oraz dla wszelkiego życia na ziemi. Ludność Hawajów, archipelagów Vanuatu, itp. jest okresowo dotknięta smogiem.